Warunkiem umożliwiającym wprowadzenie implantu zębowego jest wystarczająca ilość i dobra jakość kości wyrostka zębodołowego. Jeśli doszło do procesu zaniku tkanki kostnej, to zachodzi konieczność przeprowadzenia augmentacji kości szczęki lub żuchwy. W artykule wyjaśniamy, jak przebiega wykonanie augmentacji kości i jakich zaleceń należy po takim zabiegu przestrzegać.
Implanty jako najlepsze uzupełnienie ubytków zębów
Implanty zębów, wykonywane w ramach leczenia implantologicznego to optymalny sposób uzupełnienia ubytków z punktu widzenia fizjologii, biomechaniki i estetyki. To najbardziej naturalny suplement korzenia zęba. Na tym sztucznym korzeniu – implancie – można osadzić pojedyncze korony, bardziej skomplikowane i rozbudowane prace protetyczne, a także ruchome uzupełnienia w postaci protez.
Zabieg wszczepienia implantów zębowych wymaga jednak zachowania odpowiednich warunków w jamie ustnej pacjenta. Zanik kości, do którego dochodzi w sposób naturalny, nie stanowi na szczęście przeciwwskazania – można bowiem odpowiednio, w sterowany sposób przygotować tkankę kostną tak, by zaszła regeneracja kości szczęki i/lub żuchwy.
Niezbędne warunki w jamie ustnej pozwalające na wszczepienie implantu
Warunkiem sine qua non (koniecznym), umożliwiającym wprowadzenie wszczepu śródkostnego (implantu zębowego) jest wystarczająca ilość i dobra jakość kości wyrostka zębodołowego. Innymi słowy to właśnie stan tkanki kostnej pacjenta jest czynnikiem warunkującym poprawne podejście do leczenia implantologicznego. Dlaczego jakość kości pacjenta może się obniżać?
Po utracie zęba postępuje proces zaniku kości wyrostka zębodołowego, a jego stopień jest osobniczo zmienny. Jeśli implant nie został wprowadzony natychmiast lub niedługo po utracie zęba, na pewno dojdzie do procesu zaniku kości zęba. Oceny stanu kości – podłoża pod implant – dokonuje lekarz implantolog, w ramach osobistej porady lekarskiej i w oparciu o badanie i nowoczesne metody obrazowania, jak pantomografia i tomografia komputerowa. Na podstawie zebranych danych (w celu uzyskania diagnozy) stomatolog może ocenić, jak głęboko zaszedł zanik kości szczęki i w jaki sposób można poprawić jakość tkanki kostnej.
Czym jest augmentacja kości?
W przypadku utraty tkanek kostnych i konieczności poprawienia warunków kostnych w szczęce lub żuchwie, należy przeprowadzić przed zabiegiem implantacji (lub w jego trakcie) augmentację kości. Innymi słowy mówiąc, jest to sterowana odbudowa kości (GBR- Guided Bone Regeneration). Taka sterowana regeneracja pozwala wzmocnić tkankę poprzez zapewnienie jej swego rodzaju biorusztowania.
W przypadku augmentacji kości to wielkość zaniku kostnego determinuje to, jak znaczny będzie zabieg odbudowy kości. W wyniku przeprowadzonej poprawnie augmentacji kości uzyskasz, jako pacjent, zwiększenie grubości i wysokości wyrostka zębodołowego. Augmentacja kości wykonywana w ramach leczenia implantologicznego polega na wprowadzeniu materiału kostnego lub kościozastępczego w miejsce ubytku.
Przebieg zabiegu augmentacji kości szczęki i żuchwy
Sterowana regeneracja kości, czyli zabieg augmentacji można przeprowadzić przy niewielkim zaniku podczas implantacji lub – przy znacznych zanikach – jako odrębny zabieg poprzedzający wprowadzenie wszczepu śródkostnego. Odbudowa kości szczęki polega na wykonaniu autoprzeszczepu pobranego materiału kostnego z bródki bądź okolicy za zębami trzonowymi pacjenta lub też na wprowadzeniu materiału kościozastępczego.
W przypadku zaplanowania leczenia, przebieg wykonania zabiegu augmentacji w uproszczeniu wygląda następująco:
- podanie znieczulenia (co od razu stanowi odpowiedź na pytanie, czy augmentacja kości boli – nie, pacjent nie odczuwa żadnych przykrych dolegliwości bólowych, ponieważ procedurę wykonuje się w znieczuleniu miejscowym),
- pobranie autoprzeszczepu (jeśli implantolog wybierze przeszczep kości jako optymalny rodzaj uzupełnienia),
- odpreparowanie płata śluzówkowo- okostnowego,
- wprowadzenie materiału kostnego lub kościozastępczego w miejsce ubytku kostnego,
- końcowym etapem augmentacji kości jest pokrycie przeszczepu membraną (w celu ochrony przed wrastaniem tkanek miękkich mogących zaburzać proces odtwarzania w odbudowie tkanki kostnej) i uzupełnienie miejsca zabiegu tkanką z płata błony śluzowej, odpreparowanego wcześniej.
Jak długo trwa regeneracja kości?
Okres osteointegracji trwa w żuchwie ok. 4 miesiące, a w szczęce ok. 6 miesięcy. Wszczepiony materiał ulega przebudowie w pełnowartościową tkankę kostną pacjenta, wpływając na poprawę jakości i wielkości wyrostka kości pacjenta.
Odbudowa kości objęta jest zawsze wysokimi rygorami aseptyki i musi się odbywać w jałowych warunkach. Zabieg chirurgiczny tego rodzaju jest mało inwazyjny, a po wykonaniu znieczulenia całkowicie bezbolesny. Po zabiegu są oczywiście udzielane informacje związane z tym, jak powinna wyglądać higiena jamy ustnej.
Wskazania do zabiegu augmentacji – kiedy konieczna jest odbudowa kości
Wskazania do przeprowadzenia augmentacji, czyli zabiegu regeneracji tkanki kostnej są zawsze określane indywidualnie dla każdego pacjenta. Najczęściej augmentacja kości stosowana jest w przypadku, gdy:
- występują zaniki kostne będące następstwem ubytków zębów,
- zdiagnozowana została parodontoza, która w przypadku kości szczęki stanowi znaczne ograniczenie jakości tkanki i jej trwałości względem wykonania wszczepu,
- utworzyły się kieszenie przyzębne,
- konieczna jest odbudowa protetyczna narządu żucia.
Przeszczep kości i sterowana regeneracja – możliwe powikłania
Oczywiście, augmentacja kości musi zostać poprzedzona szczegółowymi badaniami, w tym również diagnostyką obrazową. Jednak, jak w przypadku każdej ingerencji chirurgicznej, także w tym wypadku mogą wystąpić różnego rodzaju powikłania po zabiegu przeszczepu kości lub materiału kościozastępczego, w tym takie, jak:
- odrzucenie przeszczepu w trakcie procesu augmentacji kości,
- niedostateczna nadbudowa kości,
- nieprawidłowe gojenie rany,
- zapalenie kości szczęki lub żuchwy (mogące się objawiać także poprzez bóle zębów sąsiadujących z obszarem pozabiegowym).
Aby nie doszło do w/w powikłań, po zabiegu GBR należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich i, w razie jakichkolwiek wątpliwości zaleca się także zasięgnięcie osobistej porady lekarskiej. Implantolog, który przeprowadzi zabieg augmentacji zaleci:
- przyjmowanie farmakoterapii zgodnie z ustalonym schematem (leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, antybiotyki),
- wysokiej jakości zabiegi higienizacyjne,
- właściwe nawyki dietetyczne,
- przestrzeganie terminów wizyt kontrolnych.
Podsumowując należy stwierdzić, że odbudowa kości pod implanty często jest zabiegiem niezbędnym i warunkującym dalsze prawidłowe leczenie protetyczne.
